Onthullingen in Den Bosch (2) | Column
Om een stad echt van binnenuit te leren kennen moet je een stad voelen, zien en proeven. Voor deze serie verhalen reis ik, De Reizende Rijsdijk, kriskras door Nederland om steden écht te leren kennen en geheimen aan de stad te ontfutselen. Ga met me mee!
De Magie van Den Bosch
(24-10-2023) Hoewel ik dus al flink wat van de stad heb gezien (deel 1), een Bossche Bol heb gegeten en in het Noordbrabants Museum ben geweest, wil ik toch wat meer weten van de stad en de geschiedenis. Wat heeft de stad gemaakt tot wat het is? Een aanrader is dan om een vaartocht over de Binnendieze te boeken, kost een tientje en dat is een welbesteed tientje. De Binnendieze is de verzamelnaam voor een aantal stromen in de stad. Het bijzondere van deze rondvaart is dat je veel onder de stad door vaart. Er was niet veel ruimte voor uitbreiding dus daarom werden de huizen over de wateren heen gebouwd, in tegenstelling tot andere steden waar de grachten veelal voor de huizen langsstromen.
Maar wat is nou het verhaal van die draak die je hier en daar in het Bossche straatbeeld tegenkomt, zoals bij de Drakenfontein nabij het Centraal Station, maar bijvoorbeeld ook in het logo van FC Den Bosch? Of op de arm van een grote Bossche meneer die eerder op de dag naast mij zat op het terras. Net toen ik de kapitein erover wilde vragen, kwam hij zelf met het verhaal: de stad kreeg die bijnaam in de Tachtigjarige Oorlog. Door de ligging tussen moerasgronden als het huidige natuurgebied Bossche Broek en de Moerputten was de stad een onneembare vesting. Prins Maurits stootte zich twee keer aan dezelfde steen en de derde keer was ook geen scheepsrecht. Joost van den Vondel noemde Den Bosch daarom ‘de onoverwinnelijke moerasdraak’.
Jeroen Bosch en zijn geboortehuis
Zeg je Den Bosch, dan zeg je ook Jeroen Bosch (1450-1516), bekend schilder uit de Noordelijke Renaissance. Zijn geboortehuis staat nog altijd op de Markt 29. Voor tien euro kun je de trappen beklimmen die Bosch meer dan vijf eeuwen terug ook heeft beklommen. Via een interactief programma kun je beleven hoe Bosch hier leefde, leerde en werkte. In het werk van Bosch komen veel stadsbranden voor. Een mogelijke verklaring is dat Bosch in 1463 als kind getuige is geweest van de grote brand in ‘s-Hertogenbosch waarbij vierduizend huizen in vlammen opgingen.
We varen nog steeds over de Binnendieze, maar het had eind jaren zestig van de vorige eeuw verdomd weinig gescheeld of we hadden hier op deze mooie dag in 2023 niet gevaren. Door een onzalig plan was er bedacht om de Binnendieze te dempen en snelwegen door de stad aan te leggen. En dan had ook ruim een kwart van de historische binnenstad moeten worden gesloopt! Daar zijn godzijdank veel mensen voor gaan liggen en in 1969 bemoeide de Rijksdienst voor Monumentenzorg zich er ook mee. Toen werden grote delen van de Binnendieze ineens als beschermd stadsgezicht aangewezen en was het plan om van Den Bosch een lelijke nieuwbouwstad te maken zo goed als onuitvoerbaar geworden. En daarom kunnen we tot op de dag van vandaag genieten van de mooie oude stad en een heerlijke vaartocht over de Bossche wateren!
Carnaval en het Carnavalsmuseum
En natuurlijk ontkomen we onder de rivieren niet aan carnaval. Er is zelfs een heus Carnavalsmuseum (‘Oeteldonks Gemintemuzejum’) aan de Zusters van Orthenpoort 27. Helaas ontbrak het mij aan de tijd om het bezoeken, maar mocht je een echte carnaval fan zijn: hier weten ze er alles over en de entreeprijs is vriendelijk: acht euro en met Museumjaarkaart vier euro. Maar wat ik dan wel wil weten is: waar komt die naam ‘Oeteldonk’ vandaan? Er zijn meerdere verhalen over. Een logische is dat een de naam ‘Oetel’ verwijst naar de kikkers die vroeger in de Bossche moerassen (donken) leefden, weer een ander verhaal is dat het vernoemd is naar het buurtschap Oetelaar en zo zijn er nog verschillende theorieën. Het zorgt er in elk geval voor dat de Oeteldonkers tussen het bier drinken op carnaval nog wat te discussiëren hebben en waar het over ging, weet toch niemand meer de volgende dag.
De Dorstige Salamander
We meren weer aan bij het beginpunt aan de Diezetoog, bij Molenstraat 4. De kapitein wijst ons op het kunstwerk de Dorstige Salamander, die via een regenpijp het hemelwater opvangt. Het kunstwerk is in 1996 vervaardigd door de Bossche kunstenaar Joris Baudoin. Volgens de kapitein symboliseert het de eeuwige dorst van de Bosschenaar. Daar zal tijdens carnaval weinig discussie over bestaan!
Ik ben inmiddels zelf ook aardig dorstig geworden en ga dadelijk huiswaarts. Nog één lekker fris echt Bosch Hertog Jan-biertje voor ik deze mooie stad verlaat. De barman helpt me uit de droom. Hertog Jan is weliswaar vernoemd naar een hertog maar die kwam niet uit Den Bosch, zoals ik altijd dacht. En het bier wordt gebrouwen in Arcen, Limburg. Nou, lekker dan. Volgende keer dan maar een echt Bosch biertje drinken bij de Bossche Brouwers aan de Tramkade!
Ben jij Geïnspireerd geraakt door dit verhaal over het adembenemende Den Bosch? Ontdek ons gehele aanbod aan groepsuitjes en bedrijfsfeesten om de stad op een unieke manier te ontdekken.
klanten vertellen